علوم : اطلاعاتی راجع به انواع ریشه

انواع ریشه:

ریشه ها، از روی شکل ظاهری شان،‌به دو گروه تقسیم می شوند:

1- ریشه های راست

2- ریشه های افشان

گیاهان دارای ریشه ی راست: 

- ریشه های این گیاهان، به درون زمین نفوذ می کنند تا به آب برسند.

- این گیاهان دارای برگ های پهن هستند.

- رگبرگ ها در گیاهانی که دارای ریشه ی راست می باشند، موازی نیستند.

- دانه های این گیاهان، دو قسمتی است، مانند لوبیا و نخود.

گیاهان دارای ریشه ی افشان:

- ریشه های این گیاهان،‌در زیر سطح خاک پخش می شوند.

- رگبرگ های این گیاهان،‌موازی هستند.

- دانه های آن ها، یک قسمتی است. مانند: ذرت، برنج خرما و گندم.

کاکتوس ها هم،‌ریشه های افشان دارند که در زیر سطح زمین به طور وسیع پخش می شوند. تا آب باران را جذب کنند.

حالا می توانیم بگوییم که ریشه های راست، برای گرفتن آب از قسمت های عمیق و ریشه های افشان برای گرفتن آب از سطح زمین مناسب هستند.

1- ریشه های راست : اغلب گیاهان دولپه ای ، ریشه های مستقیم ایجاد می کنندکه به عمق زمین می روند که به اینگونه ریشه ها ، ریشه های راست می گویند.مثل اسفناج،تاج خروس،گل سرخ.

2- ریشه های ذخیره ای : این ریشه ها ذخیره ای از مواد غذایی اند که برای استفاده گیاه ساخته می شوند،این نوع گیاهان معمولاً دو ساله اند و اندوخته غذایی را معمولاً در سال دوم به مصرف اندامهای تولید مثل گل ، دانه و میوه می رسانند.مانند: چغندر،هویج،ترب،شلغم و تربچه.

3- ریشه های افشان : در قشر سطحی خاک گسترش می یابند و شبکه وسیعی را جهت جذب آب و مواد محلول در آن ایجاد می کند . مانند: تک لپه ای ها بخصوص گندمیان.در تک لپه ای ها پس از رشد ساقه چه و رسیدن به سطح خاک از محل گره های ساقه درداخل خاک ریشه های نابجا تولیدشده و ریشه اصلی از بین می رود، سپس ریشه های نابجا به شکل ریشه های افشان توسعه می یابند. ریشه های افشان از لحاظ ضخامت یکسانند و تفاوتی بین ریشه اصلی و فرعی آنها نیست.

ریشه ها به انواع مختلف دیگر نیز یافت میشوند که گاهی فعالیت دیگری نیز دارند، برخی از گیاهان ریشه های هوایی ایجاد می کنند که ظاهراً در جذب رطوبت هوا مؤثرند.مثل: انجیر معابد و ثعلب وذرت.

در ذرت ریشه های هوایی سبب استحکام گیاه شده ونقش جذب آب ومواد را نیز برعهده دارند.

در ثعلب ریشه های هوایی کلروفیل دارد و فتوسنتز میکند. 

خصوصیات تشریحی ریشه:
ساختمان نخستین ریشه:بسیاری از ریشه ها در نوک خود کلاهک ریشه دارند ،بر خی گیاهان به کلی فاقد کلاهک میباشند،عمل کلاهک دقیقاً مشخص نیست ولی بسیاری از متخصصان دو عمل مهم را به کلاهک نسبت داده اند:

1- حفاظت از بخش مریستم نوک که درست در نوک ریشه و زیر کلاهک قرار دارد.

2- هدایت زمین گرایی مثبت ریشه را بر عهده دارد که اگر کلاهک قطع شود ریشه سرگردان می شود.

ریشه های دارای مریستم انتهایی یا نوک است که مسئول رشد ساختمان نخستین ریشه می باشد.مریستم نوک در رأس ریشه و درست زیر کلاهک قرار گرفته است این سلولهای مریستمی بخشهای ریشه را می سازند. این سلولها بتدریج که از ناحیه مریستم فاصله می گیرند به بافتهای مختلف متمایز می شوند.

گیاهان دارای چه قسمتهایی هستند؟

1- ریشه 2 - ساقه 3 - برگ

هرگیاه ریشه ، ساقه و برگ دارد. هنگامی که دانه رشد می کند ، یک قسمت رو به بالا رشد می کند که جوانه نام دارد و قسمت دیگر که رو به پایین رشد می کند ریشه نامیده می شود.

ریشه: ریشه گیاه را محکم در خاک نگه می دارد و کار اصلی ریشه جذب آب و مواد لازم برای غذاسازی گیاه دربرگ است.

مهم ترین انواع ریشه: 1 - ریشه ی راست 2 - ریشه ی افشان

ریشه ی راست :یک ریشه ی اصلی کلفت و چندین ریشه ی نازک وجود دارد. مانند ریشه ی هویج ، کاهو و ...

ریشه ی راست به عمق خاک فرو می رود و از منابع عمقی آب استفاده می کند. در بیابان ها و جاهای کم آب که در عمق زمین آب دارند، ریشه ی راست مناسب تر است.این ریشه دوام بیش تری دارد. این ریشه عمر بیش تری دارد. ریشه ی راست برای جلوگیری از بین رفتن خاک مفید است. گیاهانی که برگ های پهن دارند دارای ریشه ی راست می باشند و هم چنین دانه ی این گیاهان دو قسمتی است.

ریشه ی افشان :همه ی ریشه ها هم قطر هستند. در ریشه های افشان تعداد زیادی ریشه ی کوچک از اطراف ریشه ی بزرگ رشد می کند و در خاک پخش می شوند. مانند ریشه ی گندم ،جو ، برنج، ...

آب را از سطح خاک جذب می کند. در جاهایی که باران کم می بارد ، ریشه ی افشان بعضی از گیاهان مانند: کاکتوس ، در زیر سطح خاک پخش شده و آب باران های کمیاب را ، سریع جذب می کند. ریشه های افشان عمل جذب را در قسمت سطحی خاک انجام می دهند. ریشه ی گیاهانی که برگ های دراز و باریک دراند افشان است.

وهم چنین دانه این گیاهان یک قسمتی است.

نکته:

در هویج و تربچه و چغندر ، ریشه ی اصلی در نتیجه ی ذخیره کردن مواد غذایی بزرگ و برجسته می شود که انسان برای غذا از این ریشه ها استفاده می کند.

ریشه های جدید مرتب از نقطه ی بالای نوک ریشه ی اصلی می رویند.

در جاهای کویری ریشه ی بعضی از گیاهان برای رسیدن به آب ، درون زمین حرکت می کنند.